Một tầm nhìn Đại kết về vai trò của Đức Maria trong kế hoạch Thiên Chúa
Giới thiệu Nhóm Dombes (Le Groupe des Dombes)
Một tầm nhìn Đại kết về vai trò của Đức Maria trong kế hoạch Thiên Chúa và trong sự hiệp thông các thánh
Kitô giáo trong thế kỷ XX được đánh dấu bằng sự xuất hiện của phong trào đại kết, một phong trào mà gần như các thế kỷ trước chưa bao giờ biết đến. Nhờ phong trào này, người ta có cảm thức hoàn cầu về Kitô Giáo và họ bắt đầu đi tìm sự hợp nhất từng bị thương tổn nặng nề trong các thế kỷ XI và XVI.
Phong trào này, thoạt đầu, là chủ điểm của anh em Thệ Phản, những người lúc ấy hết sức quan tâm tới vấn đề phúc âm hóa thế giới thuộc thế hệ họ. Sau Thế chiến I, anh em Chính Thống bắt đầu tham gia và đóng góp rất nhiều cho phong trào. Chính Toà Thượng Phụ Đại Kết đã đưa ra sáng kiến thiết lập một liên minh các giáo hội và sáng kiến này dẫn tới Hội Đồng Các Giáo Hội Thế Giới vào năm 1948. Giáo Hội Công giáo phải đợi sau Thế chiến II mới bắt đầu có những bước thăm dò về hợp nhất và phải đợi sau Công đồng Vaticanô II (1962-1965), mới chính thức quan tâm tới vấn đề này, bằng cách công bố các nguyên tắc của nó và nhìn nhận các giáo hội Kitô giáo khác là hiệp thông với mình, dù một cách không hoàn hảo (Unitatis redintegratio, 3).
Trong khi ấy, nhiều động thái nghiêm túc và tham khảo song phương trên bình diện quốc gia hay quốc tế cũng đã song hành xẩy ra. Các động thái và tham khảo này nhắm vượt qua các chia rẽ có tính cách lịch sử vốn do các thế kỷ trước để lại. Trong đó, có Nhóm Dombes (Le Groupe des Dombes) do linh mục Paul Couturier (từ trần năm 1953) khởi xướng vào năm 1937, tụ tập một số mục sư Thệ Phản và linh mục Công giáo của Pháp vốn quan tâm tới vấn đề hợp nhất chung quanh các cuộc đối thoại được tổ chức tại Đan Viện Xitô Đức Bà vùng Dombes. Hiện nay, Nhóm vẫn sinh hoạt đều đặn hàng năm vào khoảng Tháng Chín, gồm 20 nhà thần học Công Giáo và 20 nhà thần học Luthêrô hay Cải Cách khác.
Đây là một hiệp hội tư, không đại diện và cũng không được bất cứ giáo hội chính thức nào bảo trợ, tuy nhiều thành viên của Nhóm vốn làm việc cho Liên Minh Thệ Phản Pháp và Hội Đồng Giám Mục Pháp. Ngoài ra, các nhà thần học Anh Giáo cũng như Chính Thống Giáo thường xuyên được mời tham dự các buổi sinh hoạt của Nhóm. Mục tiêu của nhóm là khai quang con đường tiến tới hợp nhất bằng cách từ từ loại bỏ các trở ngại của sự hợp nhất vốn do các thế hệ trước tạo ra. Ở đây, có hai ý niệm nền tảng: một là metanoia, thay đổi tâm trí, hai là conversio, sẵn sàng nhìn nhận lỗi lầm và cùng nhau hối cải thực sự.
Suốt trong hai thập niên đầu, Nhóm nghiên cứu một loạt các chủ đề thần học như công chính hóa, cứu chuộc, bí tích và giáo hội trong bầu khí đối đầu. Mãi tới năm 1956, giọng điệu hợp tác mới bắt đầu được gióng lên công khai. Nhờ thế từ năm đó tới năm 1970, Nhóm cho công bố một loạt “luận đề” (thèses) như “Sự Trung gian của Đức Kitô và Thừa Tác Vụ của Giáo Hội”, “Giáo Hội và Nhiệm Thể Đức Kitô”, “Thẩm quyền Mục vụ của Giáo Hội”, “Giáo Hội như Hiệp thông các Thánh”…
Từ năm 1971 tới năm 1998, Nhóm cho công bố một loạt gọi là “tài liệu” (documents) thảo luận sâu rộng hơn và nhấn mạnh tới những điểm đồng thuận giữa các giáo hội như “Hướng tới một Đức Tin Thánh Thể?”, “Hướng tới việc Hoà giải các Thừa Tác vụ”, “Thừa Tác vụ Hiệp Thông trong Giáo Hội phổ quát”…
Năm 1987, phần lớn các luận đề và tài liệu trên được gom lại thành bộ “Hướng Tới Hiệp Thông Các Giáo Hội: Phần Đóng Góp Của Nhóm Dombes” (Pour la communion des Églises: l’Apport du Groupe des Dombes) (Paris: Le Centurion, 1988). Bộ tuyển tập thứ hai xuất hiện năm 1991 dưới tựa đề: “Hướng tới việc hồi tâm của các Giáo Hội: Căn tính và thay đổi trong tính năng động của hiệp thông” (Pour la conversion des Églises: Identité et changement dans la dynamique de la communion, Paris, Le Centturion).
Điều đáng lưu ý nhất là để thăm dò mức độ dấn thân của cả hai phía đối với diễn trình hồi tâm này, Nhóm Dombes đã dành các cuộc gặp gỡ trong các năm từ 1991 tới 1997 cho việc tranh luận và tìm hiểu vai trò của Đức Maria trong kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa. Kết quả của các cuộc tranh luận và tìm hiểu này được trình bày bằng hai cuốn sách nhỏ tựa là “Đức Maria trong kế hoạch Thiên Chúa và trong sự hiệp thông các Thánh: I. Trong Lịch Sử và Sách Thánh” (Marie dans le dessein de Dieu et la communion des saints: I. Dans l’histoire et l’Écriture) (Paris: Bayard Éditions/Le Centurion, 1997) và “II. Tranh Cãi và Hồi Tâm” (II. Controverse et conversion) (1998). Hai cuốn này được nhập làm một dưới tựa đề “Đức Maria: trong kế hoạch Thiên Chúa và trong sự hiệp thông các Thánh” (1999).
Các chủ đề được đề cập xoay quanh việc hợp tác của Đức Maria vào sự cứu rỗi do Chúa Kitô mang đến; các tín điều Vô nhiễm Nguyên tội và Mông Triệu; sự đồng trinh của Đức Maria; và việc cầu nguyện cùng ngài. Nhân cơ hội này, Nhóm đưa ra lời kêu gọi cả hai phía hãy thanh tẩy và điều chỉnh các thái quá trong ngôn từ về Đức Maria và chỉnh sửa các bất cập trong phát biểu ngõ hầu định vị Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa, vào đúng chỗ đứng của ngài trong kế hoạch cứu rỗi của Thiên Chúa và trong sự hiệp thông các Thánh.
Nhận thấy đây là một tài liệu học tập quí giá, quân bình và trung thực của các nhà thần học Công giáo và Thệ Phản về một chủ đề hết sức nhậy cảm xưa nay, thường được coi là cản trở mạnh mẽ nhất đối với cuộc hợp nhất các giáo hội Kitô Giáo, chúng tôi sẽ lần lượt trình bày nội dung tác phẩm trên. Và ta sẽ ngạc nhiên thấy rằng người Thệ Phản và người Công giáo cuối cùng vẫn có thể hợp nhất với nhau, bất chấp các dị biệt về Đức Maria, vì các dị biệt này được nhận ra không nhất thiết gây chia rẽ giữa các giáo hội.
Vũ Văn An
Nguồn: dunglac.info
