Những suy tư thâm trầm về cuộc sống (5)
(tiếp theo)
CHƯƠNG V. CON NGƯỜI Ở TRUNG TÂM
Cha ông chúng ta tin rằng trái đất nằm ở trung tâm của thế giới. Mặt trời, mặt trăng và các hành tinh khác quay xung quanh trái đất. Ngay cả ngày nay, các nhà chiêm tinh và đoán tử vi cũng còn dựa trên niềm tin kể trên. Tất cả những ai tin rằng các ngôi sao báo trước tương lai của họ đều ngụ ý tin vào bức tranh Trái Đất nằm ở trung tâm thế giới.
Galileo thách đố cái nhìn phổ biến này về thế giới và cho thấy Mặt Trời là trung tâm của thế giới. Trái Đất chỉ là một trong những hành tinh quay xung quanh Mặt Trời. Ông bị kết án vì sự táo bạo của mình. Nhưng hôm nay không ai tranh luận về quan điểm này.
Ngày nay, chúng ta tin Mặt Trời chỉ là một trong những ngôi sao trong vũ trụ. Có nhiều Mặt Trời khác, được các hành tinh khác xoay quanh, trôi dạt trong không gian. Các nhà khoa học nghiên cứu thấy rằng sự trôi dạt này bắt đầu từ vụ nổ "Big Bang". Tiến trình này của vũ trụ tìm thấy ý nghĩa của nó nơi con người, để con người có thể nói được là trung tâm của vũ trụ. Chúng ta không nói về phương diện vật lý, nhưng là trung tâm về ý nghĩa.
Thánh Phaolô nói với các tín hữu Roma về "muôn loài thọ tạo cùng rên siết và quằn quại như sắp sinh nở" (Rm 8, 22), "những ngong ngóng đợi chờ ngày Thiên Chúa mặc khải vinh quang của con cái Người" (Rm 8, 19), với hy vọng "có ngày cũng sẽ được giải thoát, không phải lệ thuộc vào cảnh hư nát" (Rm 8, 21). Ở đây con người tự do được xem là đích điểm của tiến trình tạo thành. Chúng ta hiểu điều này như thế nào?
Các tôn giáo thấy tiến trình tạo thành với tính cách là một cuộc tiến hóa và thu phục: toàn thể vũ trụ tiến hóa từ Một Thực Tại Tối Cao trở thành đông vô số các hữu thể và nhiều hữu thể lại trở về hội nhập với thực Tại Duy Nhất. Vài tôn giáo có thể thấy điều này với tính cách là một tiến trình máy móc, tự động. Nhưng Kitô giáo nhìn nó như một sự ảnh hưởng lẫn nhau của hai sự tự do.
Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ theo như ước vọng của Ngài muốn chia sẻ sự sống của Ngài (x.Ga 1, 3), và Thiên Chúa giao hòa mọi sự trong Ngài (x.Cl 1, 20). Thiên Chúa trao ban hồng ân sự sống của Ngài cho con người một cách đặt biệt (x.Ep 1,4-5). Nhưng con người phải chấp nhận hồng ân này một cách tự do và dâng mình lại cho Thiên Chúa, tìm kiếm sự kết hợp với Ngài, để thực hiện mục đích của tiến trình tạo thành. Sự tự hiến tự do của con người có một vai trò trung tâm trong việc hoàn tất tiến trình của tạo thành.
Ý nghĩa của sự tự do của con người và việc tự hiến của họ được nhấn mạnh khi Thiên Chúa trở nên con người trong Chúa Giêsu. Sự hiến cách tự do của Chúa Giêsu trong mầu nhiệm vượt qua của cái chết và sự phục sinh của Ngài bảo đảm sự hoàn tất của tiến trình của tạo thành. Mỗi người tự hiến trở nên một sự tham dự vào sự hiến dâng cách tự do của Chúa Giêsu (x.Ep 1,3-10; Cl 1,15-20)
Để giúp chúng ta chiêm ngắm mầu nhiệm của Thiên Chúa làm người, tôi không khai triển ở đây mọi khía cạnh của tiến trình vũ trụ được dựng nên và được giao hòa, nhưng chỉ nói đến vai trò của con người trong đó, và vai trò đó được nhận ra qua sự kiện Thiên Chúa làm người. Nó có hai khía cạnh. Chỉ con người mới có thể tự do đáp trả lại hồng ân của Thiên Chúa, và như thế đưa tạo thành đến chỗ hoàn tất của nó. Nhưng con người phải được thần hóa với tư cách là con cái Thiên Chúa để có thể tự do đáp trả. Việc Thiên Chúa làm người trong Đức Giêsu cũng là việc thần hóa con người. Như vậy, nó thực hiện một phương diện có hai mặt của vai trò của con người trong tiến trình vũ trụ. Sự trao đổi tự do này thực hiện trong Chúa Giêsu là một hồng ân và là một khả năng được ban cho mọi người.
Hồng ân Thiên Chúa cũng là nhiệm vụ của chúng ta. Bằng việc trở nên con người, Thiên Chúa đã không chiếm trước sự tự do của chúng ta. Ngài làm cho nó trở nên có thể, bằng việc chỉ ra mục đích, mở ra con đường, là mẫu mực và nâng đỡ sự yếu đuối của chúng ta. Nhưng tiến trình sáng tạo của Thiên Chúa không thể được hoàn tất nếu không có sự cộng tác tự do của con người. Tính cách trung tâm của con người như thế được chỉ ra bởi mầu nhiệm Thiên Chúa làm người.
(còn tiếp)
Lm. Michael Amaladoss S.J.
Nguyên tác: Creative Conflict: Theological Musings on Life
Chuyển ngữ: Lm. Montfort Phạm Quốc Huyên
Nhà xuất bản Tôn Giáo 2016
Những suy tư thâm trầm về cuộc sống (1)
Những suy tư thâm trầm về cuộc sống (2)
Những suy tư thâm trầm về cuộc sống (3)
Những suy tư thâm trầm về cuộc sống (4)
