Thuật ngữ tôn giáo

Các thánh tử đạo Việt Nam là những tín hữu Công giáo Việt hoặc các vị thừa sai ngoại quốc được Giáo hội Công giáo Rôma tuyên thánh với lý do tuẫn đạo.

Đối với người Công giáo, Đạo không phải một cái gì cao siêu vượt lên sinh hoạt đời thường, nhưng đi vào trong sinh hoạt đời thường, làm cho đời thường bớt dần tính “thường” hơn. 

Nghĩa gốc Hán của từ cầu nguyện là ước muốn. Khi trở thành từ Hán Việt, cầu nguyện có nghĩa rộng hơn là xin thần linh ban cho điều tốt lành. Từ tiếng Trung và tiếng Hoa, cầu nguyện được gọi là kỳ đảo 祈禱 hay kỳ cầu 祈求. Td: kinh trưa (Daytime Prayer) tiếng Trung là 日間祈禱 (nhật gian kỳ đảo).

Nghĩ, nhớ. ‖ 2. tụng, đọc. ‖ Niệm 念 theo lục thư ở dạng hội ý 會意, thuộc bộ tâm 心 (lòng) biểu ý một phần + chữ kim 念 jīn (hiện tại) biểu ý một phần. Như vậy, niệm 念 có nghĩa là phải dùng tâm hiện tại (tâm 心 và kim 念) mà nghĩ, tránh trường hợp niệm 念 mà tâm lại nghĩ tưởng đến chuyện nơi khác hay lúc khác.

Những suy tư đơn sơ này được hình thành từ một dịp chia sẻ trực tuyến trong tâm điểm của đại dịch ở Châu Âu cho các anh chị em Công Giáo người Việt bên Thuỵ Sĩ, cũng như cho mọi người từ bốn phương cùng tham dự. Tại sao lại là “đọc lại chữ Phúc trong cơn đại dịch”?

Tháng 3 năm 2007, tôi có viết một bài giải thích hai thuật từ trai tịnh và chay tịnh, nay có người lại hỏi tôi có gì khác biệt giữa thuật từ “giữ chay” và “ăn chay”. Hai thuật từ này dùng rất phổ biến trong cuộc sống hằng ngày, mà chúng ta ít để ý đến ý nghĩa khác biệt của nó. Vậy chúng ta tìm hiểu xem hai thuật từ này đồng nghĩa hay khác nghĩa.

Ngày nay người Việt chúng ta không dùng chữ Nôm nữa, cho nên nói đến tầm quan trọng của chữ Nôm, là nói về những cố gắng quan trọng trong quá khứ đã định hình cho văn hóa dân tộc ngày nay.

Mối quan tâm noi gương sống Đức Giêsu, kiên nhẫn hiền hòa trong mối tương quan với con người và luôn vâng phục thánh ý của Chúa Cha, (7) vốn được ghi nhận rõ ràng trong các trang sách Tân Ước. Các người Kitô hữu của Giáo hội tiên khởi rất ý thức về vấn đề này.

Xã hội ngày nay tuy đạt được sự phát triển tích cực trên nhiều phương diện. Nhưng thật không may là, bên cạnh sự phát triển tích cực, thì nạn bạo lực, bạo hành cũng đang có chiều hướng tăng cao và phức tạp hơn. Từ bạo lực gia đình, bạo lực học đường, xung đột trên đường phố, đến khủng bố quốc tế. 

Truyền thống Phật giáo, qua giáo lý giải thoát, nhẫn nhục là một pháp tu cần thiết và hiệu quả để vô hiệu hóa tham sân si. Chính tam độc chướng ấy, nó làm nên tổ hợp Ngũ uẩn, hình thành cái ngã tướng, ngã chấp, đầu mối của nỗi khổ niềm đau trong kiếp nhơn sinh.

“Chữ Nhẫn là chữ tương vàng, Ai mà nhẫn được thì càng sống lâu.” Câu ca dao trên muốn nói rằng: Nhẫn có giá trị tương đương như vàng, một thứ kim loại quí giá. Ai mà giữ được chữ nhẫn và biến nó thành một nhân đức (đức nhẫn) thì có thể thoát được gian nguy để được sống lâu, lại còn có thể thành công lớn trong đời.

Có một từ ngữ mà trong cuộc sống chúng ta ai nấy cũng đều nằm lòng, từ lúc còn cắp sách đến trường cho đến khi mái tóc điểm sương vẫn chưa quên được, đó là hai chữ kiên nhẫn.

Theo giáo lý Baha'i, trong cuộc hành trình tâm linh, từ thế giới tạm bợ này đến cõi thiên thượng vô biên của Thượng Đế, con người trải qua Bảy Thung lũng: Tầm đạo, Hiểu biết, Yêu thương, Thống nhất, Thịnh vượng, Bàng hoàng và cuối cùng là Hư không Tuyệt đối.

PHÚC 福 nghĩa là sự tốt lành mà trong cái sự ấy, con người chỉ cộng tác chứ không quyết định được. Bởi lẽ PHÚC vốn dĩ là ân sủng do thần linh ban cho bề dưới do lòng yêu mến. Vì vậy, theo lẽ tự nhiên, con người luôn cầu PHÚC từ thần linh và cố gắng ăn ở sao cho xứng đáng nhận cái PHÚC ấy.

Nghĩa thông dụng của chữ THỌ 壽 là sống lâu hay là tuổi. Tùy theo thuyết khác nhau, từ 60 tuổi đến dưới trăm tuổi gọi trung thọ 中壽, từ 100 tuổi trở lên gọi là thượng thọ 上壽. Khi nói đến chữ THỌ 壽 người ta không chỉ nghĩ là sống lâu mà phải là sống lâu dài trong hạnh phúc: phúc thọ song toàn 福壽雙全.

Có nhiều hình ảnh biểu trưng cho Lộc, như ông Thần Tài, đồng tiền hay hình con cóc (thiềm thừ 蟾蜍) ngậm đồng tiền. Người xưa cho rằng trên mặt trăng có những vệt đen là do con cóc đang ngồi ăn trăng. biểu trưng cho Lộc. Vì thế hình tượng con cóc ngậm vật tròn (hình tượng mặt trăng) hay đồng tiền nói lên lợi lộc mà thế gian luôn mong ước.

Tại Việt Nam từ Bá Đa Lộc gọi theo cách chuyển dịch Hán Việt không phổ biến để nói đến tên của thánh Phêrô, nên trong cách bản dịch Thánh Kinh hay các ấn bản sách Công giáo đều dịch tên ngài là Phê-rô. 

Martyr (danh từ gốc Hy Lạp: martuV; sau này: martur), có nghĩa là chứng nhân, người làm chứng. Từ này được dùng để chỉ những người bị giết hại vì đức tin hay vì luân lý Kitô Giáo.

Ý niệm khởi đầu chỉ hướng về mối đau khổ tổng thể, cụ thể là tôn kính Đức Mẹ đau khổ đứng dưới chân thập tự giá, lễ này được cử hành vào ngày Thứ Sáu của tuần III sau lễ Phục Sinh. Năm 1482, Bảy Sự Thương Khó của Đức Mẹ mới được khai triển và phổ biến ở Âu Châu.