Đạo giáo

Khoảng trời đất giống như ống bễ thợ rèn. Trống không mà không hao kiệt; càng động, hơi càng ra... 

Sự sống thật vượt ra hiện hữu để trường cữu, vượt ra cá thể để hòa hợp. Sự sống thật không "chấp đoạn" cũng không "chấp thường", chân tướng của mọi hiện tượng là bất sinh bất diệt...

Thuật phong thủy (feng shui), một thuật ngữ có nghĩa là “gió và nước”, là một loại bói toán về các điềm ẩn chứa nơi đất được lập ra để giúp người hành nghề xây cất đưa ra những quyết định thực tiễn và cách sắp xếp cuộc sống sao cho hài hòa với các lực và sức mạnh tự nhiên.

Nhân dịp lễ Khánh Đản của Đức Thái Thượng Đạo Tổ, BBT xin giới thiệu với quý bạn đọc bài viết của tác giả Huệ Khải về Đạo Tổ theo cái nhìn của một người Cao Đài.

Từ lâu, hành hương đã là việc quan thiết đối với  hầu hết các truyền thống tôn giáo lớn của Trung Hoa. Thuật ngữ Trung Hoa gọi là triệu sơn tế hương (chao shan jin xiang) thực ra có nghĩa là “dâng hương tỏ lòng tôn kính một ngọn núi”, tục lệ có từ thế kỷ thứ IV Công nguyên và phát triển mạnh từ thế kỷ thứ VIII.

Một khi một chốn đã được xem là nơi đặc biệt thánh, nơi đó liền xuất hiện những ngôi đền. Việc hành hương tới núi thánh đã trở thành chuyến đi tượng trưng xuyên qua vũ trụ. Núi non là chốn cư ngụ của thần và tiên và tất nhiên cũng là chốn ẩn cư của các học giả và tổ sư Đạo giáo. Chúng biểu hiện sự hài hòa tuyệt vời giữa Dương và Âm.

Trước tiên và đứng đầu là các loại bùa được viết dưới dạng mật ngôn/thần chú (mantra) tượng trưng cho bản hợp đồng giữa thần thánh và những con người tham dự vào cuộc trao đổi nghi lễ.

Một trong những nghi lễ quan trọng và dễ thực hành nhất tại đền thờ là dâng hương. Người cúng bái mua ba cây nhang tại cửa hàng ở ngay đền thờ rồi đốt lên, vái, sau đó cắm vào lư hương đặt ở bàn thờ chính hay bất kỳ bàn thờ phụ nào.

Một sự việc rất quan trọng được gọi là nghi lễ Canh tân Vũ trụ (Cosmic Renewal) diễn ra cách nhau không đều và ở những nơi khác nhau. Trước kia nó theo chu kỳ sáu mươi năm, theo cách tính lịch cổ xưa tính theo “can và chi”.

Từ lâu, khả năng giải thích giấc mộng của người người dân đã là một phần trong nghi thức của các chuyên viên tôn giáo Trung Hoa, khởi từ các pháp sư xa xưa. Vào thời cổ xưa, những chuyên viên ấy được gọi là hiền triết, những người giải mộng nhờ thuật bói toán và chiêm tinh.

Pháp sư có cả nam và nữ. Họ có chỗ đứng quan trọng trong các triều đình nhờ những pháp thuật khử trừ tà ma và đoán biết mệnh trời theo ý của các vị vua chúa.

Người ta tin rằng có ba nhân vật lịch sử và năm nhân vật huyền thoại là đã đạt được tính bất tử có tên tuổi nổi bật trong truyền thuyết tôn giáo Trung Hoa. Các nguồn tài liệu Đạo giáo nói tới nhiều vị tiên đạt được tính bất tử, nhưng tám vị này là quan trọng nhất.

Mỗi vị được liên kết với một màu: xanh của phương đông, đỏ của phương nam, trắng của phương tây, đen (hoặc đen huyền) của phương bắc, và vàng là vùng trung tâm. Nổi tiếng và được ưa chuộng nhất là Hoàng Đế (Huang Di), người đã đem đến các nghệ thuật như y học, canh nông, đan lát, nghề gốm, nuôi tằm, kiến trúc nhà cửa, v.v…

Vì có nhiều tông phái và trường phái khác nhau nên không có cơ cấu phẩm trật chính thức được mọi người thừa nhận có thể hợp nhất mọi tín đồ Đạo giáo.

Ngoài hiến chương hoặc giới bản của các tổ chức Đạo giáo, chẳng hạn của các tăng đoàn, không có thứ gì được coi là giáo luật chính thức của Đạo giáo. Chính ý tưởng này đi ngược lại tính chất của khái niệm về sự cân bằng và hài hòa tự nhiên vốn thiết yếu đối với tư tưởng Đạo giáo.

Nơi hội họp chính của Đạo giáo và Truyền thống Cộng đồng Trung Hoa (TTCĐTH) là đền chùa và điện thờ địa phương, cùng với những bàn thờ tạm được lập ở ngoài trời để cúng tế. Đền chùa cộng đồng ở trung tâm các thị trấn hay làng mạc thường là phương tiện dành cho nhiều mục đích.

Hàng trăm ngôi đền Đạo giáo và Phật giáo tọa lạc trên rất nhiều ngọn núi linh thánh như thế. Hai đặc điểm có liên quan về khoa địa lý thánh của Đạo giáo là hệ thống gồm mười Thiên-Động (Grotto-Heavens) và bảy mươi hai Địa điểm được chúc phúc (Blessed Spots), một số trong chúng nằm trên những ngọn núi danh tiếng.

Khá nhiều trường phái và tông phái đã phát sinh xuyên suốt lịch sử lâu dài của Đạo giáo. Trường phái Thượng Thanh (Shang Qing), còn được gọi là Đạo giáo Mao Sơn (Mao Shan), đã xuất hiện hồi cuối thế kỷ thứ IV.

Trường phái Thiên sư Đạo giáo, cũng được gọi là Chính nhất đạo, nổi bật như biểu hiện thể chế nguyên thủy của Đạo giáo và như một trong vài nỗ lực ban đầu cố thiết lập các cộng đồng theo chế độ thần quyền. Được thành lập bởi Trương Đạo Lăng (34-156 Công nguyên) vào khoảng năm 142...

Hoa mẫu đơn mùa xuân có nghĩa là sự dịu dàng và nữ sắc, hoa nhài cũng vậy. Cây mận là mùa đông và gợi nhớ Lão Tử, người đã đản sinh dưới gốc cây mận. Cây trúc báo hiệu sự chịu đựng, cây cam báo hiệu lòng nhân từ. Liệt kê ra hết chắc phải mất vài pho sách.

Đền thờ Trung Hoa truyền thống thuộc bất cứ tông phái nào, thường được bài trí theo sơ đồ mặt bằng của các cung điện vua chúa cổ xưa, hàng rào quanh đền và các cấu trúc chính bên trong thường hướng về phía nam.

Có lẽ biểu tượng được sử dụng rộng rãi nhất là biểu tượng nói lên sự hài hòa tuyệt vời giữa Âm và Dương. Xuất hiện trên mọi loại đồ dùng cá nhân, chẳng hạn như nhẫn và mặt dây chuyền, cái gọi là thái cực là một vòng tròn gồm hai hình giống giọt nước mắt cong bằng nhau và đối nhau.

Tín đồ Đạo giáo thường không nói tới Trời như chốn cư ngụ vĩnh viễn của những ai sống đức hạnh trên cõi đời. Một vùng vượt lên trên trải nghiệm thông thường trên đời chính là Bồng Lai Đảo cách rất xa biển Đông, nơi bát tiên cư ngụ giữa cảnh thơ mộng.

Không giống một số truyền thống, Đạo giáo không phân biệt giữa cuộc sống hiện giờ và cuộc sống mai hậu. Một số tín đồ Đạo giáo có quan điểm không như quan điểm của nhiều Kitô hữu, tin rằng lúc chết “Sự sống được thay đổi, chứ không bị mất đi”.

Một trong những thần phổ biến nhất và thường được mô tả là Quan Đế (Guan Di), thường được mô tả đặc điểm không chính xác là “thần chiến tranh” dưới danh hiệu Võ Đế (Wu Di).

Một vị thần phụ quan trọng là Huyền Thiên Thượng Đế (Xuan Tian Shang Di). Ngọc Hoàng sai thần đó xuống cõi thế để giao tranh với một nhóm quỷ vương bội phản.

Tín đồ Đạo giáo gọi thực tại thiêng liêng tối cao là “Đạo”, Đường. Đã từ lâu, trước khi có những khai mào chính thức của nhiều phong trào và trường phái khác nhau của Đạo giáo,...

Đạo giáo đã xuất hiện như một truyền thống có quyền được thừa nhận trong suốt các thập niên sau cùng của nhà Hán (202 trước Công nguyên-221 Công nguyên). Khổng giáo đã được vua chúa biệt đãi như là tín ngưỡng chính thức của vương quốc.

Hầu hết các tông phái và trường phái Đạo giáo khác nhau chú trọng vào một vài tuyển chọn khả dĩ. Như chúng ta sẽ thấy sau này, việc xướng hoặc tụng kinh sách tạo nên một phần quan trọng của một số quy luật nghi lễ.

Lão Tử  chỉ có nghĩa là “ông thầy già hay lão sư”. Truyền thống cho rằng ông sinh vào khoảng năm 604 trước Công nguyên, khiến ông trở thành một người cùng thời cao niên hơn Khổng Tử (551-479 tcn).