Lịch sử

Vào thứ Tư ngày 07.05.2025, 133 Hồng y cử tri, nghĩa là những vị dưới 80 tuổi, sẽ quy tụ tại Nhà nguyện Sistine ở nội thành Vatican để tham dự Mật nghị bầu vị Giáo hoàng thứ 267, người sẽ kế nhiệm Đức cố Giáo hoàng Phanxicô vừa qua đời ngày 21/04 vừa qua. Qua nhiều thế kỷ, nhiều thay đổi đã diễn ra và định hình nên cơ cấu của Mật nghị cho đến Mật nghị ngày nay.

Tại sao ban đầu không được phép nhưng dần dà ảnh tượng lại được sử dụng công khai, thậm chí nó lại trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đạo của người Ki-tô hữu? Đâu là mục đích và ý nghĩa đích thực trong việc tôn kính ảnh tượng? Tất cả những thắc mắc này phần nào được giải đáp trong bài viết sau đây.

Theo tờ Times of Israel ngày 22.03.2025, những nhà khảo cổ đã phát lộ những dấu tích của một khu vườn cổ, bên dưới thánh đường Mộ Thánh tại Giêrusalem. Việc phát hiện này là tiếng vọng của một câu chuyện trong Thánh kinh ấn định vị trí của cuộc đóng đinh và an táng Chúa Giêsu là trong một khu vườn. Một bước tiến lớn trong việc hiểu biết về lịch sử của địa điểm thánh này.

Năm 2025 là kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicaea, long trọng tuyên bố thiên tính của Chúa Con. Thành phố này, hiện được gọi là Iznik, nằm ở Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay.

Những cuốn Kinh Thánh cổ này là những hiện vật lịch sử vô giá. Chúng tiết lộ cách các cộng đoàn đầu tiên tổ chức, truyền tải và bảo tồn các bản văn và truyền thống của mình.

Trong lịch sử Giáo hội, nhiều Giáo hoàng đã đưa ra lời kêu gọi các chính phủ trên toàn thế giới trả tự do cho các tù nhân hoặc giảm án tù cho họ trong Năm Thánh, bởi vì Năm Thánh là thời gian để đọc công lý dưới ánh sáng của Phúc Âm.

Bài số 3 này trả lời cho các câu hỏi: Cửa Thánh thế nào? Đâu là ý nghĩa của Cửa Thánh đích thực trong đời sống Kitô giáo? Lịch sử hình thành và phát triển của Cửa Thánh như thế nào trong dòng lịch sử các Năm Thánh? Và đâu là ý nghĩa, giá trị thần học của Cửa Thánh, đặc biệt với Cửa Thánh quan trọng bậc nhất cho sự kiện khai mở Năm Thánh là Cửa Thánh tại Đền thờ Thánh Phêrô?

Tiếp tục loạt bài nói về lịch sử các Năm Thánh trong dòng lịch sử Giáo hội Công giáo Rôma, bài số 2 này trình bày về nền tảng Kinh Thánh của Năm Thánh; Sắc chỉ Năm Thánh.

Ca Khúc được Thánh Phanxicô sáng tác để ca ngợi Thiên Chúa, đã 800 năm trôi qua, nhưng âm hưởng ấy vẫn còn vang dội nhẹ nhàng mà sâu lắng, đơn sơ mà đầy sức cuốn hút cho thế giới hôm nay.

Năm Thánh là gì? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu về ý niệm, tên gọi, hình thức, chu kỳ thời gian và nền tảng Kinh Thánh của Năm Thánh, cũng như những yếu tố liên quan đến Năm Thánh được cử hành và ân sủng mà các tín hữu được hưởng nhờ.

Tại Gargano, Ý, có một hang đá vôi lớn từng là nơi thờ cúng các thần ngoại giáo vào thời Hy Lạp và La Mã. Câu chuyện về việc hang đá này trở thành nhà thờ cung hiến cho Tổng lãnh Thiên Thần Micae được nhắc đến trong tuyển tập các câu chuyện gọi là “Sách về sự hiện ra của Thánh Micae trên núi Gargano” (Liber de apparitione Sancti Michaelis in Monte Gargano)...

Cuối năm 1963, sau khi đi họp Công đồng Vaticanô II (kỳ II/5) về, Đức cha Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền, Giám mục Đà Lạt, kêu tôi tới Tòa Giám mục để Ngài vừa thông tin vừa ra lệnh: “Hiến chế Phụng vụ là văn kiện đầu tiên của Công đồng vừa được công bố, trong đó Giáo hội đưa ra đường hướng cải tổ phụng vụ...

Đức cha Edme Bélot sinh ngày 10 tháng 05 năm 1651 ở Avallon, thuộc vùng Bourgogne miền Đông nước Pháp. Ngài chịu chức linh mục năm 1678, được sai tới Địa phận Đàng Ngoài và cuối năm đó ngài lên đường đi tới xứ truyền giáo. 

Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris (MEP) là một Hội truyền giáo được thành lập cách đây hơn 350 năm bởi hai Giám mục người Pháp. Đến châu Á và Ấn Độ Dương, trong suốt lịch sử của mình, Hội đã gởi các linh mục đến để thành lập các Giáo hội và đào tạo hàng giáo sĩ bản địa. Ngày nay, Hội hỗ trợ các Giáo hội địa phương.

Lịch sử Địa phận Tây Đàng ngoài đánh giá cao nhân đức và sự nghiệp của Đức cha Jacques de Bourges, MEP (1630-1714) – Vị Giám mục Đại diện Tông tòa đầu tiên của Địa phận Tây Đàng Ngoài (Vicariat Apostolique Tonkin Occidental). Trong một hoàn cảnh hết sức khó khăn, ngài vẫn nỗ lực, nhiệt thành xây dựng xứ truyền giáo.

Trong thông cáo ra ngày 02.07.1959, Đức Hồng y Giuse Maria Trịnh Như Khuê đã quyết định ngày 22.08.1959 các giáo xứ trong toàn địa phận sẽ dâng mình cho Trái tim Sầu thảm và Vẹn sạch Đức Mẹ.

Sáu mươi năm trước, thông điệp cuối cùng của Đức Gioan XXIII ra đời vào ngày 11.04.1963. Thông điệp phản ảnh ý muốn của Giáo hội dấn thân cho hòa bình thế giới. Ra đời hai tháng trước khi Đức Giáo hoàng Roncalli qua đời, Thông điệp được coi là di chúc của Đức Gioan XXIII.

SẤM TRUYỀN CA là bộ sách diễn thơ lục bát năm quyển đầu của Kinh Thánh Cựu Ước, do linh mục Lữ Y Đoan (1613-1678) thực hiện trước năm 1670, cách nay 350 năm hơn. Sách viết bằng chữ Nôm và năm 1820 được chuyển sang chữ quốc ngữ. 

Tòa giải tội xuất hiện vào thế kỷ XVI. Thánh Carôlô Bôrômêô, mà Giáo hội mừng lễ vào ngày 04/11, là nguồn gốc của việc sử dụng tòa giải tội.

Ngày 22 tháng 06 năm 1622, với sắc chỉ Inscrutabili divinae providentiae (Do sự quan phòng lạ thường của Thiên Chúa), Đức Giáo hoàng Grêgôriô XV đã long trọng thành lập De Propaganda Fide (Thánh bộ Truyền bá Đức tin), cơ quan đầu tiên thuộc quyền Giáo hoàng dành riêng cho “công cuộc truyền giáo”...

Theo Tự sắc Apostolica sollicitudo và theo Giáo luật 1983, có ba hình thức THĐGM: “Thượng Hội đồng Giám mục được triệu tập dưới hình thức hội nghị khoáng đại (chung, thường lệ 3 năm), hội nghị ngoại thường và hội nghị đặc biệt”.

Lòng biết ơn (gratitude) là một đức tính (virtue), một bổn phận (duty) hay cả hai? Đối với Marcus Tullius Cicero (106-43 trước Công nguyên) – một triết gia, nhà hùng biện và lý luận chính trị Roma – “lòng biết ơn” không chỉ là một đức tính cao trọng nhưng còn là mẹ của các đức tính khác...

Ngay sau ngày Chúa Giêsu bị đóng đinh là ngày Sabát của người Do Thái, ngày dành riêng cho Thiên Chúa, không ai được làm bất cứ việc gì. Đó là thứ Bảy, ngày mà chúng ta gọi là Thứ Bảy Tuần Thánh - một phần của Tam Nhật Vượt Qua. 

Sự du nhập và phổ biến của các tôn giáo Đông phương, những tiến bộ về mặt học thuật trong việc nhận định các tôn giáo ngoài Tây phương, và sự nổi lên của các học giả vốn quen thuộc với những kỹ thuật cả về tâm lý học lẫn tâm sinh lý học bản địa đã tạo nên một“cuộc đối thoại giữa tâm lý học và so sánh học”.

Các nhà tâm lý học tôn giáo muốn biết tôn giáo là gì dưới khía cạnh tâm lý. Công việc của họ là tìm hiểu cách thức mà niềm tin của một cá nhân hoạt động trong thế giới riêng của người ấy. Lĩnh vực Tâm lý học tôn giáo (Psychology of Religion) bao gồm nhiều dạng nghiên cứu vốn có cơ sở lý thuyết sâu rộng,...

Giáo hội của Chúa Kitô đã trải qua dòng lịch sử 2000 năm với cuộc hành trình trong ân sủng, sức mạnh, quyền năng và tình thương của Thiên Chúa, cho dù vẫn có đó những bất toàn, khiếm khuyết. Chính trong quyền năng và dưới tác động của Chúa Thánh Thần, Giáo hội đã và đang không ngừng canh tân đổi mới đời sống...

Năng động lực cuối cùng hiển nhiên trong những tranh cãi (quyết định) của công đồng là rộng  mở với thế giới. Chính Đức Giáo hoàng Gioan XXIII tạo sắc thái cho sự rộng mở này.

Đức Phanxicô đã chọn nét đơn sơ, khó nghèo và khiêm tốn theo mẫu sống của vị thánh Phanxicô thành Assisi đã được ngài chọn làm thánh hiệu. Có lẽ không phải ngẫu nhiên, khi lá phiếu thứ bảy mươi bảy bầu cho Bergoglio, vị Hồng y bên cạnh ghé tai ngài nhắn nhỏ: “Này nhé, đừng lãng quên những anh em nghèo khó”...

Giữa văn học và tôn giáo có mối tương quan gần gũi, không những vì cả hai đều là những thành tố của văn hóa, mà còn vì giữa hai thực thể này có mối quan hệ hỗ tương. 

Trong dòng lịch sử truyền giáo với sự hình thành và phát triển của Giáo hội tại Việt Nam, Đại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn đã trải qua dòng thời gian 150 năm hình thành và phát triển (1863-2013) trong lòng Giáo hội và xã hội Việt Nam.