Thời sự

Trong bối cảnh Năm Thánh Hy vọng, Tòa Thượng phụ Latinh Giêrusalem đã đưa ra một quyết định mang tính lịch sử: xóa toàn bộ nợ học phí của các gia đình đối với các trường thuộc Tòa Thượng phụ cho đến năm học 2024-2025. Sáng kiến này nhằm mang lại niềm an ủi cho nhiều gia đình đang chịu áp lực kinh tế, vốn đã trầm trọng hơn bởi những năm chiến tranh và việc chính phủ Israel cắt giảm ngân sách cho các trường Kitô giáo.

Tối ngày 10.09.2025, tại Lyon, miền nam nước Pháp, một tín hữu Kitô người Iraq ngồi xe lăn, ông Ashur Sarnaya, 45 tuổi, đã bị đâm tử vong khi đang phát trực tiếp trên mạng xã hội TikTok, nơi ông thường chia sẻ về đức tin. Vụ việc gây chấn động cộng đoàn Kitô hữu địa phương và làm dấy lên nhiều câu hỏi về động cơ sát hại.

Theo thông cáo của Phòng Báo chí Tòa Thánh, cuộc họp của Nhóm Công tác hỗn hợp Việt Nam – Tòa Thánh nhằm thúc đẩy quan hệ song phương đã diễn ra hôm thứ Sáu 12.09.2025 tại Vatican, trong bầu khí hữu nghị, tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau.

Đức Hồng y Quốc vụ khanh Tòa Thánh Pietro Parolin, khi phát biểu bên lề một hội nghị tại Vatican, đã bày tỏ lo ngại về những diễn biến gần đây trên các mặt trận chiến tranh chính, từ Châu Âu cho đến Trung Đông. Ngài kêu gọi các bên nỗ lực tìm kiếm hòa bình thông qua con đường ngoại giao với tất cả thiện chí.

Trong thư đề ngày 10.09.2025, gửi đến Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc nhân Khóa họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc và sự kiện cấp cao về Hành động khí hậu, các Giám mục Nam bán cầu nói rằng chúng ta không thể trì hoãn, thỏa hiệp hay đưa ra những biện pháp nửa vời trước cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu. Các ngài đưa ra những yêu cầu cụ thể nhắm tương trợ cho nhau để giải quyết khủng hoảng sinh thái.

Rời khỏi dinh thự Giáo hoàng tại Castel Gandolfo, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã trả lời ngắn gọn các câu hỏi của các nhà báo về vụ đánh bom ở Doha: "Chúng ta không biết sự việc sẽ đi về đâu. Chúng ta cần cầu nguyện thật nhiều và tiếp tục làm việc, kiên trì xây dựng hòa bình". Về lệnh sơ tán ở Thành phố Gaza, Đức Giáo hoàng cho biết ngài đã cố gắng liên lạc với cha sở nhưng chưa có tin tức.

Một báo cáo của tổ chức nhân quyền Colectivo Nicaragua Nunca Más cho biết đã có “ít nhất 261” tu sĩ bị chính phủ Nicaragua, do Tổng thống Daniel Ortega lãnh đạo, trục xuất.

Sáng ngày thứ Bảy, 06 tháng 09 vừa qua, Thánh lễ truyền chức Giám mục cho Cha Pierre Soun Hangly đã được tổ chức trọng thể tại Trung tâm Mục vụ Phnom Penh, quy tụ đông đảo các thành phần Dân Chúa của Giáo hội Công giáo Campuchia và Hội đồng Giám mục Campuchia – Lào; Đức Tổng Giám mục Peter Brian Wells, Sứ Thần Toà Thánh tại Thái Lan kiêm nhiệm Campuchia, Myanmar và Lào; Linh mục Vincent Sénéchal, Bề trên Tổng quyền Hội Thừa sai Paris; đại diện tôn giáo bạn...

Ngày 06.09.2025, Giáo hội Công giáo tại Campuchia đã đánh dấu một cột mốc lịch sử với việc truyền chức giám mục cho Đức cha Pierre Suon Hangly. Đức cha được bổ nhiệm làm Giám mục Phó Hạt Đại diện Tông tòa Phnôm Pênh. Đây là vị giám mục người Khmer đầu tiên kể từ sau thời Khmer Đỏ.

Các nhà lãnh đạo Công giáo tại châu Á đã khai mạc “Mùa Thụ tạo” với lời cảnh báo mạnh mẽ: hủy hoại môi trường và tham nhũng có hệ thống tạo nên một khủng hoảng chung đe dọa người nghèo và trái đất.

Cảnh sát và lực lượng đặc nhiệm Ý đã kịp thời ngăn chặn một âm mưu tấn công nhắm vào lễ hội Công giáo “Macchina di Santa Rosa”, một lễ hội đã có từ nhiều thế kỷ ở thành phố Viterbo, nơi hàng ngàn người, bao gồm cả Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani, dự kiến sẽ tham dự.

Chiều ngày 05.09.2025, bên lề một sự kiện tại Bệnh viện Hài Đồng Giêsu ở Roma, Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ khanh Tòa Thánh, đã bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về tình hình tại Dải Gaza và Ucraina. Ngài cho biết Tòa Thánh vẫn kiên trì cất lên tiếng nói kêu gọi hòa bình, dù nhiều khi trở thành “tiếng kêu trong sa mạc” giữa sự thờ ơ của cộng đồng quốc tế.

Phát biểu tại Diễn đàn cấp cao của Liên Hiệp Quốc về việc thực thi Chương trình hành động xây dựng văn hóa hòa bình, với chủ đề “Giúp người trẻ có khả năng kiến tạo nền văn hóa hòa bình”, Đức Tổng Giám mục Gabriele Caccia đã chỉ ra con đường giúp giới trẻ tránh khỏi những rủi ro liên quan đến thời đại xung đột, tội phạm và bạo lực hiện nay.

“Tương lai của sự sống trên hành tinh này hoặc sẽ là sinh thái và hòa bình, hoặc sẽ không còn tồn tại". Đây là lời cảnh báo mạnh mẽ được Đức Thượng phụ Bartolomeo I của Chính Thống Constantinople lặp lại trong sứ điệp nhân Ngày Cầu nguyện cho Công trình Sáng tạo (01.09.2025). Vốn được biết đến trên toàn thế giới như là “Thượng phụ xanh” vì dấn thân trong lãnh vực sinh thái, Thượng phụ Bartolomeo kêu gọi một cuộc “hoán cải sinh thái” và một hành động toàn cầu cấp bách trước khủng hoảng khí hậu.

Ngày 01.09.2025, tại thành phố Mosul (Iraq), Thủ tướng Mohammed Shia' al-Sudani của Iraq, nhiều quan chức chính phủ và đại diện các tổ chức quốc tế đã tham dự nghi lễ chính thức mở cửa lại hai nhà thờ Công giáo quan trọng - Nhà thờ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, thường được gọi là Al-Tahera (thuộc Công giáo Syria), và Nhà thờ Đức Mẹ Thời gian ở trong Đan viện Đa Minh - sau khi việc trùng tu được hoàn tất.

Khi cuộc chiến Israel–Hamas sắp tròn 2 năm, phái đoàn các lãnh đạo Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ đã lên đường đến Giêrusalem, Bờ Tây Palestine và Israel trong chuyến thăm mục vụ, nhằm bày tỏ sự đồng hành và liên đới với những người đang chịu đau khổ vì chiến tranh.

Sau đây là nguyên văn Thư của Đức cha Phêrô Huỳnh Văn Hai, Chủ tịch Ủy ban Giáo dục, gửi sinh viên, học sinh Công giáo nhân dịp khai giảng năm học 2024 – 2025.

Ngày 28.08.2025, Tạp chí "Time" đã đưa Đức Giáo hoàng Lêô XIV vào danh sách “Những người có ảnh hưởng nhất thế giới về trí tuệ nhân tạo” trong năm 2025, ca ngợi sự chú tâm của ngài đến các vấn đề đạo đức liên quan đến công nghệ mới nổi.

Giáo hội Công giáo tại Hàn Quốc đang tái khởi động Phong trào Bảo vệ sự sống trên toàn quốc, khi các giám mục và các tổ chức Công giáo gia tăng nỗ lực phản đối những thay đổi lập pháp liên quan đến phá thai cũng như các lời kêu gọi ngày càng nhiều về trợ tử.

Không chỉ ở Pháp, mà cả ở Vương quốc Anh, đang xảy ra một hiện tượng đáng chú ý: Nhiều người trẻ thuộc thế hệ Z, những người sinh từ năm 1997 đến năm 2012, đang trở lại với đức tin. Nhiều người Anh trẻ tuổi đang tìm lại tôn giáo như một nguồn mạch mang lại ý nghĩa cho cuộc sống.

Ngày 29.08.2025, cộng đồng Kitô hữu, Hồi giáo và Do Thái giáo tại Ý Roma đã đưa ra lời kêu gọi liên tôn mạnh mẽ cho hòa bình ở Trung Đông, nơi vẫn là tâm điểm của những xung đột và căng thẳng kéo dài. Tài liệu đề nghị một cuộc gặp gỡ giữa các giám mục, giáo sĩ Do Thái và imam tại Ý, một cuộc gặp gỡ trực tiếp, không theo khuôn khổ chính trị hay tôn giáo, để cùng nhau làm chứng cho một trách nhiệm chung.

Trong bối cảnh các cuộc tấn công dữ dội của Nga tiếp tục cướp đi sinh mạng dân thường tại Kyiv và nhiều thành phố khác, Hội đồng Các Giáo hội và Tổ chức Tôn giáo Ucraina (UCCRO) đã gửi thư tới Đức Giáo hoàng Lêô XIV ngày 26.08.2025, kêu gọi sự trợ giúp của ngài trong việc hồi hương hàng ngàn tù nhân chiến tranh, con tin và đặc biệt là các trẻ em bị cưỡng bức đưa sang Nga.

Báo cáo “Nicaragua: Một Giáo hội bị đàn áp” của luật sư kiêm nhà hoạt động Martha Patricia Molina, công bố ngày 28.08.2025, cho biết kể từ tháng 4 năm 2018, Giáo hội Nicaragua đã chịu hơn 1.000 vụ tấn công trực tiếp, với 302 lãnh đạo tôn giáo bị trục xuất, ít nhất 36 vụ trộm cắp tài sản, và 16.564 lệnh cấm rước kiệu.

Trao đổi với các nhà báo bên lề Thánh lễ kính nhớ thánh nữ Monica, được cử hành tại Vương cung Thánh đường Thánh Augustinô ở khu vực Campo Marzio của Roma vào chiều ngày 27.08.2025, Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ khanh Tòa Thánh, bày tỏ hy vọng, sau lời kêu gọi của Đức Giáo hoàng, rằng “hình phạt tập thể” ở Trung Đông sẽ được tránh bằng cách đạt được lệnh ngừng bắn và “tiếp cận an toàn” cho viện trợ nhân đạo.

Đức Giáo hoàng Lêô XIV và các Giám mục Mỹ bày tỏ sự đau buồn sâu sắc sau khi một người nổ súng vào nhà thờ Truyền Tin ở thành phố Minneapolis, Minnesota, Hoa Kỳ, khiến cho 2 trẻ em thiệt mạng và 17 người khác bị thương.

Trong một tuyên bố chung, các Giáo hội Chính thống Hy Lạp và Latinh tại Giêrusalem bày tỏ quan ngại về hậu quả của hành động quân sự của Israel và “lệnh di tản” khỏi Dải Gaza: “Không thể có tương lai dựa trên sự giam cầm”, cần hành động để chấm dứt “cuộc chiến vô nghĩa và tàn phá này”.

Bên lề “Cuộc Gặp gỡ Tình bạn giữa các dân tộc” được tổ chức tại Rimini, trả lời phỏng vấn của Vatican News, Đức Thượng phụ Bartolomeo của Chính Thống Constantinople đã kêu gọi các Kitô hữu hiệp nhất để làm chứng cho công lý và hòa bình và không ngừng cầu nguyện trong một thế giới bị xâu xé bởi chiến tranh. Bởi vì không có công lý thì cũng không thể có hòa bình.

Phát biểu bên lề Tuần Phụng vụ Toàn quốc lần thứ 75, Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh, đã bày tỏ sự bàng hoàng trước tình hình tại Dải Gaza khi trả lời các nhà báo về vụ không kích của Israel ngày 25.08.2025 vào bệnh viện Nasser ở Khan Younis khiến 20 người thiệt mạng, trong đó có 5 nhà báo, và gọi đó là “một điều vô nghĩa”, đồng thời đưa ra cảnh báo về tình hình nhân đạo.

Caritas Quốc tế, liên đoàn bác ái Công giáo toàn cầu, đã lên tiếng mạnh mẽ về tình hình nhân đạo tại Dải Gaza, nơi nạn đói đang tiêu diệt dân thường, và kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức. Trong một tuyên bố công bố ngày 25.08.2025, tổ chức của Tòa Thánh khẳng định: “Nạn đói ở đây không phải là một thảm họa tự nhiên, nhưng là kết quả của một chiến lược có chủ ý”.

Hội đồng Giám mục Colombia và Tổng Giáo phận Cali đã lên tiếng mạnh mẽ lên án các vụ tấn công khủng bố của các nhóm ly khai của FARC vào ngày 21/8 tại thành phố Cali và thị trấn Amalfi (Antioquia), khiến ít nhất 19 người chết và hàng chục người bị thương.