Suy tư

“Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa” (Mt 5, 8). Mối phúc này khuyên nhủ và thách thức chúng ta hãy cố gắng để được thấy Thiên Chúa ở đời này và với niềm hy vọng lớn lao ở đời sau, đó là sự sống đời đời.

Trọng tâm về hiệp hành của Đức Giáo hoàng Phanxicô được hiểu rõ nhất trong ánh sáng của lời ngài kêu gọi về một Giáo hội truyền giáo; đó là sự mở rộng về mặt thực hành lời kêu gọi Giáo hội hãy mang lấy một phong cách sống mới: chọn truyền giáo hơn là duy trì, và mở ra với bên ngoài thay vì nhìn vào bên trong mà tự mãn.

“Những nẻo đường mở ra cho Giáo hội tại Việt Nam từ hoa trái và kinh nghiệm thỉnh ý hiệp hành”: đề tài này đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng cũng như lượng giá đầy đủ và nghiêm túc của các vị có thẩm quyền, dựa trên bảng tổng hợp của các giáo phận gửi về cho Hội đồng Giám mục Việt Nam. 

Trong một bài viết đăng trên báo Quan sát viên Roma (L’Osservatore Romano) ấn bản tiếng Ý hôm 17.01.2023 vừa qua, Đức Hồng y Mario Grech, Tổng thư ký và trưởng ban tổ chức Thượng Hội đồng Giám mục về tính Hiệp hành, cho thấy rằng Đức Bênêđictô XVI đã bị hiểu lầm trong suốt cuộc đời và tác vụ của ngài.

Chúng ta cần phải biết cách sống mỗi ngày, mỗi giờ, mỗi phút như một khởi sự mới, như một cơ hội độc đáo để làm cho mọi sự trở nên mới.

Nhịp sống của chiều ngày cuối năm, ai cũng như hối hả chạy đua với hai chiếc kim đồng hồ, chỉ sợ không kịp vào lúc chúng gặp nhau ở con số 12: Giây phút tạo ra một khoảng lặng: Khép lại một năm cũ, đồng thời, mở ra một năm mới.

Năm mới đã cận kề chúng ta và nhiều người đã đề ra những quyết tâm cho năm mới. Đa số đều muốn khoẻ mạnh hơn bằng việc giảm cân và tập thể dục thường xuyên hơn. Nhiều bài viết từ các công ty như Runner’s World, RunHaven, và Active xuất hiện trên bản tin Facebook và Twitter của tôi.

Thật là một điều đáng để lưu tâm khi một giáo hoàng qua đời, dù đó là vị nguyên giáo hoàng. Ở nhiều khía cạnh, các ngài vượt lên trên sinh hoạt thường ngày của chúng ta, nhưng các ngài liên kết chặt chẽ với chúng ta với tư cách là mục tử, là người cha tinh thần của chúng ta.

Hiệp hành là một nỗ lực, mà những giới hạn của nó là điều hiển nhiên, và trên hết, là những giới hạn của khả năng cải thiện, như nhận thấy ngay từ đầu. Nhưng tiến trình hiệp hành đã phát huy tác dụng, ít nhất là đối với những người đã chọn dấn thân và tham gia vào tiến trình này:

Cuốn Tinh thần Phụng vụ của Đức Bênêđictô (được viết khi ngài còn là Hồng y Ratzinger) đã thay đổi nhận thức của tôi về việc thờ phượng Kitô giáo. Ngài nhấn mạnh rằng sự thờ phượng đúng đắn là thiết yếu để một người hiểu được vị trí của mình trên thế giới. 

Cầu nguyện nói chung, với Kinh Thánh nói riêng, vai trò của Chúa Thánh Thần luôn quan trọng nhất. Chúng ta chỉ có thể cầu nguyện được với sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần. Là thụ tạo nhiều giới hạn, chúng ta may mắn được gặp gỡ Đấng Vô Hạn và hoàn hảo. Lần gặp gỡ này được Chúa Thánh Thần nối kết và nâng chúng ta đến với Thiên Chúa. 

Hội Thánh Công giáo chọn ngày đầu năm dương lịch là Ngày Thế Giới Hòa Bình và trong dịp này, các vị Giáo hoàng công bố Sứ điệp hòa bình. Hội Thánh Công giáo tại Việt Nam cũng lấy ngày đầu năm âm lịch, ngày mồng 1 Tết, là Ngày cầu bình an cho Năm Mới. Như thế, đây là dịp lắng nghe Sứ điệp hòa bình 2023 của ĐGH Phanxicô để cầu nguyện, suy nghĩ và sống trong Năm Mới.

Tiền bạc và thành công không mang lại niềm vui cho chúng ta. Quả thực, có rất nhiều người giàu có và thành công mà vẫn lo âu sợ hãi và thường hay u sầu. Ngược lại, nhiều người khác rất nghèo nhưng có thể cười cách dễ dàng và thường tỏ ra rất hân hoan.

Nhờ Thánh Kinh Cựu Ước và Tân Ước mà người ta có thể tái hiện cuộc sống của người Do Thái thời Cổ đại. Tạp chí Le Point của Pháp đã dành nguyên một chuyên đề cuối năm 12/2003 để nói về muôn mặt của Thánh Kinh. Chúng tôi giới thiệu cùng quý độc giả bài viết của François Giron. Bùi Thiện chuyển ngữ.

Đức Bênêđictô XVI vốn là người rất ngưỡng mộ đời sống chiêm niệm, trên thực tế, sau khi từ chức sứ vụ giáo hoàng, ngài dành những năm cuối đời để chiêm niệm khi chuyển đến sống tại Tu viện Mater Ecclesiae trong nội thành Vatican.

Khi Đức Bênêđictô XVI công bố Thông điệp đầu tiên, ngài đã chọn một chủ đề muôn thuở: Tình yêu.

Đức Bà Loreto, được Giáo Hội mừng lễ vào ngày 10/12, là Đức Bà phù hộ các phi công, các lữ khách đi máy bay... và của cả các công nhân chuyển nhà nữa. Nhưng tại sao lại có sự bảo trợ này?

Ngày nay, vấn đề truyền thụ (transmission) được đặt ra. Vấn đề được đặt ra vì sự truyền thụ không còn là chuyện hiển nhiên nữa… Trước đây, các thế hệ tái hiện y như nhau, và đã không có gì làm dấy lên loại vấn đề này. Chính khó khăn hiện thời về một đề tài như thế khiến vấn đề truyền thụ được quan tâm trở lại.

Liên quan đến đức tin, tôi chợt nghĩ đến biến cố cuộc đời thánh Augustinô – một trong những giáo phụ tên tuổi của Giáo hội, sống giữa thế kỷ thứ IV–V sau Chúa Kitô – nghĩ đến cuộc trở lại mà chắc chắn có sự góp phần không nhỏ trong việc nghe hát thánh vịnh và thánh ca trong các buổi phụng vụ do thánh Ambrôsiô chủ sự. 

Vào ngày 27.01.1988, Hồng y Joseph Ratzinger, lúc bấy giờ là Tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, có buổi diễn thuyết tại một nhà thờ Lutheran ở Thành phố New York, Hoa Kỳ. Trong một khán phòng lớn, với hơn 1.000 người tham dự, họ đến để nghe Đức Hồng y trình bày đề tài về một bài chú giải Kinh Thánh. 

Từ chỗ chưa hiểu gì về hiệp hành, tôi được học biết diễn tiến của Thượng Hội đồng Giám mục Thế giới lần thứ XVI, được tham gia hội nhóm hiệp hành hằng tháng ở đoàn thể mình, được dự buổi hiệp hành của Tổng Giáo phận. Tiến trình thỉnh ý hiệp hành này mang lại cho tôi thật nhiều niềm vui cũng như những thay đổi đáng kể trong suy tư và hành động.

Khi bầu trời vẫn còn chìm sâu trong bóng tối trước rạng đông của ngày 31.12.2022, người y tá túc trực bên giường bệnh nghe thấy Đức Bênêđictô XVI thốt ra một câu nhẹ nhàng và rõ ràng: “Signore ti amo!” (Lạy Chúa, con yêu mến Chúa). Đây có lẽ là những lời cuối cùng của ngài.

Vào thời các giáo phụ, phục vụ Giáo hội như là một nhà trí thức và đáp lại ơn gọi nên thánh không loại trừ lẫn nhau. Tu sĩ ẩn tu Evagrius (khoảng 346–399) khuyên chúng ta rằng “Nhà thần học, hãy cầu nguyện”. Trải qua dòng thời gian, vừa là trí thức vừa là thánh, đó là tiêu chuẩn của những người như Thánh Tôma Aquinô, Thánh Bônaventura, Thánh Têrêsa Bênêđicta Thánh Giá và Thánh Gioan Phaolô II.

Kể từ khi sa ngã, con người chúng ta hàng ngày phải đối mặt với sự giằng co giữa nhân đức và thói xấu. Nhân đức là những đặc tính hay hành vi giúp linh hồn tiến gần đến sự hiệp nhất với Thiên Chúa. Mỗi nhân đức đều có một thói xấu đối lập hoàn toàn, một tội lỗi làm cho linh hồn chia cắt khỏi ơn thánh hóa của Thiên Chúa. 

Chúng ta cầu nguyện cho người đang hấp hối được kiên cường trong giờ phút cuối cùng của cuộc đời và bền chí cho đến cùng.

Đức Bênêđictô XVI nói với chúng ta rằng chính chúng ta trở nên giống như ngôi sao thu hút các Đạo sĩ đến máng cỏ.

Thông qua việc gặp gỡ, lắng nghe và phân định, chúng tôi đã nương theo hành trình “cùng nhau cất bước” để hoán cải và lớn lên giữa lòng mẹ Giáo Hội. Trong giới hạn bài viết này, người viết xin chia sẻ “một vài hoa trái kinh nghiệm của việc lắng nghe” qua từng giai đoạn thỉnh ý hiệp hành tại Hội dòng giữa lòng Giáo hội địa phương.

Trong lời nói đầu của Tuyển tập một số bài viết của Đức Bênêđictô XVI xuất bản năm 2018, Đức Giáo hoàng Phanxicô viết rằng, các tác phẩm của vị tiền nhiệm của ngài “có thể giúp tất cả chúng ta không chỉ hiểu được hiện tại và tìm ra định hướng vững chắc cho tương lai của chúng ta,...

Khi đề cập đến việc mất tầm nhìn về khu rừng vì mải đếm cây, mới đây, một chương trình phát thanh, dành cho khoa học nghiêm túc, đã suy đoán cả tiếng đồng hồ về ngôi sao đã hướng dẫn các Nhà Thông thái đến Belem, nơi họ gặp được Hài nhi Giêsu mới sinh.

Sự qua đời của Đức Bênêđictô XVI hôm 31.12.2022, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên trong đó, như là một nhà văn và diễn giả, ngài đã chia sẻ những suy tư về đức tin Công giáo.