Giáo lý

Một tin vui cho hầu hết giáo dân liên quan đến vấn đề thần học đến từ Đức Giáo hoàng Phanxicô, khi ngài đề cập đến nền thần học bình dân, trong Tự sắc Ad theologiam Promovendam (Cổ vũ Thần học). Là giáo dân, triết học và thần học là cái gì đó cao vời khó hiểu...

Để áp dụng Tông thư Desiderio Desideravi (DD) của Đức Giáo hoàng Phanxicô; - Để tuân thủ quy luật phụng tự và kỷ luật các Bí tích, đồng thời thể hiện tính duy nhất trong cử hành phụng vụ; Ủy ban Phụng tự phổ biến đề tài hướng dẫn đầu tiên của chương trình Đào tạo phụng vụ cho Dân Chúa...

Liệu tôi có thể tin tưởng các sách Phúc âm chăng? Câu trả lời ngắn gọn là “Có”. Câu trả lời dài là, điều này rất hấp dẫn.

Danh hiệu chính thức của Dòng Đa Minh là “Dòng những anh em Giảng thuyết” (Ordo Praedicatorum). Đã hơn một lần có người nêu thắc mắc về tên gọi này, bởi vì giảng thuyết là tác vụ của tất cả các linh mục, chứ đâu phải của riêng ai! 

Không là những “kẻ đứng bên lề” nhưng giáo lý viên luôn hòa chung nhịp đập với trái tim Giáo hội (Sentire cum Ecclesia), luôn sống và bước đi trong ánh sáng “hiệp hành” của dân Chúa.

Ngày 06 tháng 08 này đánh dấu kỷ niệm 30 năm ban hành thông điệp Veritatis Splendor (Ánh Rạng Ngời Chân Lý - VS) của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II. Đây là thông điệp đầu tiên và duy nhất của một giáo hoàng tập chú vào thần học luân lý. 

Đức Giêsu là người của nông thôn. Ngài tiếp xúc thường xuyên với thiên nhiên và những khía cạnh khác nhau của đời sống nông nghiệp. Với mục đích giáo dục, ngài sử dụng hình ảnh và kinh nghiệm cụ thể từ lối sống này để nói với đám đông người đến nghe giảng thuyết. 

Cây thập giá ngược là biểu tượng cổ xưa về cuộc đóng đinh của Thánh Phêrô. Truyền thống kể rằng khi Thánh Phêrô chịu tử đạo, ngài đã xin được đóng đinh lộn ngược đầu xuống đất vì cho rằng mình không xứng đáng bị đóng đinh theo cách Đức Giêsu đã phải chịu.

Trong thế giới hiện đại, việc học hiểu Lời Chúa đã trở nên ngày càng dễ dàng nhờ vào sự phát triển của các phương tiện truyền thông xã hội. Chỉ với một cú click chuột, ta có thể tìm thấy hơn 15 triệu kết quả cho từ khoá “bài giảng hôm nay” trên công cụ tìm kiếm Google cùng với danh sách dài các bài giảng trực tuyến trên YouTube. Tất cả đều được cập nhật liên tục mỗi ngày.

Để tiếp cận và học hiểu Lời Chúa, trước hết, tư duy “sở hữu” (chiếm hữu, có…) xuất hiện ngay trong to have là một thực động từ (full verb). Kế đến, khi nói đến to have, người sử dụng tiếng Anh không thể không nghĩ đến phạm trù “sở hữu”, ngay cả khi trong tiếng Việt phải sử dụng từ ngữ khác cho thích hợp thì không vì vậy mà tính sở hữu lại không tiềm tàng ngay trong các “từ ngữ khác” ấy.

Từ thực tế lịch sử đó trong Thánh kinh, như một chọn lựa để tìm hiểu sâu rộng thêm về một trong những cách thức khả dĩ nhất để có thể tiếp cận và học hiểu Lời Chúa cách hiệu quả và xác thực hơn, bài viết “Tiếp cận và học hiểu Lời Chúa: tư duy hiện hữu (to be), sở hữu (to have) trong phạm trù yêu thương (to love)” đã được biên soạn với ít nhiều những đối chiếu về ngôn ngữ.

Trong các Tin Mừng, biển hồ Tibériade chiếm vị trí quan trọng. Đây là sân khấu của nhiều trình thuật và không kém phần quan trọng đến nỗi ta có thể xem nó như một nhân vật. Một nơi chốn phong phú về hành động và biểu tượng.

“Kinh thánh chính là nguồn mạch của việc loan báo Tin Mừng” là tuyên bố của Đức Giáo hoàng Phanxicô trong Tông huấn Evangelii Gaudium (EG) khi kết thúc phần dành riêng cho việc loan báo Tin Mừng (1). Đây là một trang đơn giản và đồng thời cũng phức tạp.

Lời Chúa là yếu tố căn bản cho đời sống đạo của Kitô hữu. Nhưng qua dòng lịch sử và được nghe giảng dạy theo những trường phái khác nhau, nên càng ngày người ta càng không biết Lời Chúa thật sự là gì. Hơn nữa, do ảnh hưởng của các hệ tư tưởng duy vật và vô thần, người tín hữu Kitô càng ngày càng ít quan tâm đến Lời Chúa mà chỉ chú ý đến các nghi lễ phụng tự. 

Phúc âm thánh Gioan đã đóng khung việc trình bày về cuộc thương khó của Đức Kitô với hai hình ảnh nổi bật, trong hai hình ảnh đó thánh sử đã làm đậm nét của từng hình ảnh liên quan đến cuộc sống và sự đau khổ của Chúa Giêsu nhằm chú giải nguồn gốc của đời sống Kitô hữu, nguồn gốc và ý nghĩa của các bí tích.

“Thánh Kinh chứa đựng Lời Thiên Chúa, và vì được linh hứng nên thật sự là Lời của Thiên Chúa.” Thiên Chúa là tác giả của Thánh Kinh nên những gì được ghi chép trong Thánh Kinh đều là Lời Thiên Chúa. Qua Thánh Kinh, Thiên Chúa mạc khải về chính mình để con người nhận ra, hiểu biết và yêu mến Ngài hơn.

Là người Do Thái, thánh Gioan rất rành rọt về các ngày lễ của tôn giáo mình. Do đó khi viết Tin mừng thứ Tư, Gioan đã rất để ý đến tính chất “hội nhập văn hóa tôn giáo” để giới thiệu Đức Giêsu. Chẳng hạn sứ vụ của Đức Giêsu được Gioan đặt để trong năm ngày lễ rất quan trọng của người Do Thái...

Thánh Gioan được mệnh danh là chim đại bàng. Lý do là Tin mừng của ngài bay bổng với những tư tưởng thâm thúy, cao sâu và là nguồn thần học quan trọng cho mọi thời. Thử lấy một ví dụ ngay từ câu đầu tiên trong Tin mừng của ngài: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời. Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa.” 

Có lẽ chủ đề Chúa Thánh Thần luôn gây khó khăn cho các nhà nghiên cứu, và đương nhiên cho cả mỗi người chúng ta. Trong bốn Tin mừng, rất nhiều lần Đức Giêsu đề cập đến Chúa Thánh Thần. Tuy vậy, mỗi thánh sử diễn tả Chúa Thánh Thần theo nhãn quan thần học rất riêng. 

Trái với những gì ta thấy trong các Tin mừng Nhất lãm, khá ngạc nhiên là tên của Mẹ Đức Giêsu chẳng bao giờ được nhắc đến trong Tin mừng Thánh Gioan. Lại nữa, ta cũng thấy rằng Mẹ chỉ xuất hiện vào hai dịp: tiệc cưới Cana và dưới chân Thập giá. 

Bí tích Thánh Thể không phải là một học thuyết để tin, mà là một thực tế để sống - một thực tế sẽ định hình cuộc sống của chúng ta và mọi việc chúng ta làm. Trong cuốn sách mới của tôi, “Bí tích Thánh Thể có thể cứu nền văn minh như thế nào”, tôi xem xét cách thức sự biến đổi sẽ lan tỏa khắp thế giới...

Một nguyên lý nền tảng của niềm tin Kitô giáo là có một trật tự trong thế giới tự nhiên đã được thiết định bởi Đấng Tạo Hóa và trật tự tạo dựng này là tốt lành (St 1, 31; Tv 19, 1…). Giáo hội đã luôn khẳng định sự tốt lành thiết yếu của trật tự tự nhiên và kêu gọi chúng ta tôn trọng trật tự đó. 

Trong những thập niên gần đây dường như người ta ít nghe nói đến tội và con người hiện nay có lẽ đã mất đi cái ý thức về chiều kích tôn giáo của tội, thậm chí còn từ chối hay bỏ qua chiều kích ấy. Và có lẽ khi nhắc đến sự tội, thì hầu như không được giới báo chí ưa chuộng cho lắm.

Trong suốt hành trình dài của cuộc đời, Đức Bênêđictô XVI rất quan tâm đến Phụng vụ của Giáo hội. Thật vậy, tập sách được chuyển ngữ đầu tiên trong số các tác phẩm được sưu tập của ngài là tập XI, bao gồm những suy tư của ngài về chủ đề này. 

“Có thể bỏ cuốn Kinh Thánh mà vẫn tồn tại Giáo hội Công giáo không?” Câu trả lời là không thể và không bao giờ xảy ra chuyện này. Giáo hội và Kinh Thánh luôn đi với nhau như hình với bóng.

Kể từ và đặc biệt sau Công Đồng Vaticanô II, thần học Kitô giáo đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ và phong phú trong việc trình bày mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi như là trung tâm điểm của thần học và đời sống Kitô hữu. Theo đó, thần học Ba Ngôi được trình bày như là một lịch sử tình yêu, sống động và gần gũi với cuộc sống hơn là những ý tưởng khô khan, siêu hình và duy yếu tính. 

Việc tuyên xưng đức tin của Công đồng Nicêa, cũng giống như tất cả các lời tuyên xưng đức tin quan trọng trong Giáo hội sơ khai, trong cấu trúc cơ bản của nó là một lời tuyên xưng về Thiên Chúa Ba Ngôi. Nội dung thiết yếu của nó là một lời “xin vâng” với Thiên Chúa hằng sống là Chúa,...

Ai đó đọc một cách chăm chú và liên tục “Sách An Ủi” (Sách Ngôn Sứ Isaia II) sẽ nhận thấy rằng, ở một số chỗ, đường kết nối trong mạch văn về các lời ngôn sứ Isaia bị gián đoạn, để nhường chỗ cho bốn đoạn đặc biệt, được gọi là “Các Bài Ca về Người Tôi Tớ của Chúa” (Is 42,1-7; 49,1-7; 50,4-9; 52,13–53,12) […] 

Tin mừng theo Thánh Matthêu viết: “Từ giờ thứ sáu, bóng tối bao phủ cả mặt đất, mãi đến giờ thứ chín. Vào giờ thứ chín, Đức Giêsu kêu lớn tiếng: ‘Êli, Êli, lema sabachthani’, nghĩa là ‘Lạy Thiên Chúa, lạy Thiên Chúa của con, sao Ngài bỏ rơi con?’ (Mt 27,45-47).

Rất nhiều bạn trẻ cho rằng Kinh Thánh không phải là những lời Thiên Chúa viết ra. Họ cho rằng những dòng chữ ấy cũng chỉ là do tác giả người trần mắt thịt viết nên. Do đó, có nhiều chỗ đáng nghi ngờ và không thể đặt lòng tin tưởng vào đó. Suy nghĩ này đã cản trở họ không muốn tiếp cận cuốn Kinh Thánh.